Konşimento (bill of lading), limandan limana yapılan uluslararası denizyolu taşımacılığında kullanılan bir taşıma belgesidir. Bu taşıma belgesi, uluslararası sevkiyatlarda kullanılan ilk taşıma belgesi olarak kabul edilebilecek uzun bir geçmişe sahiptir.
Geleneksel konşimento, sanayi devrimi gerçekleşmeden önce geliştirilmiştir. O dönemlerde gemiler yavaştı ve mevcut teknolojimizle karşılaştırıldığında iletişim seçenekleri çok sınırlıydı.
Konşimento, değişen iş ortamına cevap vermek için zaman içinde değişime uğramıştır. Denizyolu taşıma senedi (non-negotiable sea waybill), bu evrimin sonuçlarından biridir.
Geleneksel konşimento kıymetli evrak hükmünde olup, malın mülkiyetinin ciro ve teslimat yoluyla üçüncü tarafa devrine olanak tanır. Bu nedenle alıcıların varış limanında taşıyıcıya en az bir orijinal konşimento sunmaları gerekir.
Denizyolu taşıma senedi ise kıymetli evrak hükmünde değildir.
Denizyolu taşıma senedi ile yapılan yüklemelerde alıcıların varış limanında taşıyıcılara en az bir orijinal taşıma belgesi sunmaları gerekmez. Bu yüzden denizyolu taşıma senedi altında malların mülkiyetini ciro ve teslimat yoluyla üçüncü tarafa devri mümkün değildir.
Bu nedenle denizyolu taşıma senedi geleneksel anlamda bir konşimento değildir.
Konşimento ile Denizyolu Taşıma Senedi Arasındaki Farklar Nelerdir?
Alıcı:
Konşimento ciro edilebilir formda (to order…) düzenlenebilir. Denizyolu taşıma senedi ciro edilebilir formda düzenlenemez, alıcının adına düzenlenmelidir.
Ciro:
Sadece konşimento ciro edilebilir. Denizyolu taşıma senedi ciro edilemez.
Malların Teslimi:
Geleneksel konşimento altında alıcının varış limanında taşıyıcının acentesine en az bir orijinal konşimento sunması gerekir. Aksi takdirde teminat mektubu düzenlenmedikçe malları alamaz. Denizyolu taşıma senedi altında alıcılar kimliklerini doğrulayarak malları talep edebilirler.
Kullanım:
Konşimento daha çok ödemenin güvence altına alınmak istendiği akreditifli işlemlerde kullanılır iken, denizyolu taşıma senedi mal mukabili veya peşin ödeme gibi teslimatın hızlı olmasının talep edildiği işlemlerde öne çıkar.
ÖZGÜR EKER (CDCS)
Akreditif Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri