Konşimento ve havayolu taşıma senedi, uluslararası ticaret işlemlerinde yaygın olarak kullanılan iki taşıma belgesidir.
Havayolu taşıma senedi, havaalanından havaalanına yapılan nakliye işlemlerinde kullanılan bir taşıma belgesidir.
Konşimento, limandan limana yapılan denizyolu taşımalarında kullanılan taşıma belgelerinin genel adıdır.
Bir önceki yazımızda Air Waybill yani Havayolu Taşıma Senedini açıklamıştık. Bundan önceki yazılarımızda da ayrıca Konşimento hakkında detaylı bilgiler de vermiştik.
Bugünkü yazımızda ise bu iki taşıma belgesinin başlıca farklılıkları üzerinde duracağız.
Konu Başlıkları
- Yükü Temsil Bakımından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
- Düzenleme Zamanı Açısından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
- Düzenlenen Orijinal ve Kopya Nüsha Bakımından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
- Taşıma Şekli Açısından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
- Teslim Şekilleri Açısından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
- Tabi Oldukları Uluslararası Kurallar Açısından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
Yükü Temsil Bakımından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
Konşimento, emre düzenlendiğinde, malların mülkiyetini temsil eder. Bu nedenle, alıcının malları teslim almak için en az bir orijinal konşimento nüshasını varış limanında taşıyıcının yetkilendirilmiş acentesine ibraz etmesi gerekir.
Öte yandan, havayolu taşıma senedi ciro edilemez nitelikte bir taşıma belgesi olduğu için malları temsil etmez. Havayolu taşıma senedinin alıcı bölümünde belirtilen şirket, kimlik doğrulaması yaparak; yükü varış havaalanındaki taşıyıcı acentesinden orijinal havayolu taşıma senedi ibraz etmeksizin teslim alabilir.
Düzenleme Zamanı Açısından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
Konşimento, mallar gemiye yüklendikten ve gemi yükleme limanından ayrıldıktan sonra taşıyıcı tarafından düzenlenmelidir.
Havayolu taşıma senedi, sevkiyat taşıyıcı tarafından teslim alındıktan ve uçak kalkış havalimanından ayrıldıktan sonra taşıyıcısı tarafından düzenlenmelidir.
Düzenlenen Orijinal ve Kopya Nüsha Bakımından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
Uluslararası konteyner taşımacılığında konşimentoları tam set, 3 orijinal ve 3 kopya, olarak basmak standart bir uygulamadır.
Öte yandan havayolu taşıma senetleri, hava kargo taşıyıcıları tarafından 9 orijinal ve gerekli görülmesi halinde ilave 3 kopya nüsha olarak düzenlenmektedir.
Aşağıdaki tabloda, bir havayolu sevkiyatı için kaç tane havayolu taşıma senedi düzenlendiğini ve tüm bu nüshaların nasıl dağıtılacağını bulabilirsiniz.
Akreditif kuralları gereği bankaya ibraz edilmesi gereken havayolu taşıma belgesi nüshası original 3 satırındaki “Original for Shipper” nüshasıdır.
Taşıma Şekli Açısından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
Konşimento, limandan-limana yapılan denizyolu taşımalarında, havayolu taşıma senedi ise havalimanından-havalimanına yapılan havayolu taşımalarında kullanılmaktadır.
Teslim Şekilleri Açısından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
FAS, FOB, CFR ve CIF teslim şekilleri Incoterms 2020 kurallarına göre sadece denizyolu taşımalarında kullanılabilmektedir. Bunun için bu 4 teslim şeklinin havayolu taşımaların kullanılmaması gerekmektedir.
Tabi Oldukları Uluslararası Kurallar Açısından Konşimento ve Havayolu Taşıma Senedi:
Konşimento ve havayolu taşıma senedi, farklı uluslararası kurallara tabi olarak düzenlenir.
Havayolu Taşıma Senedini Düzenleyen Uluslararası Kurallar:
- Warsaw Convention,
- Hague amendment,
- Montreal Convention.
Konşimentoyu Düzenleyen Uluslararası Kurallar:
- Hague Rules,
- The Hague-Visby Rules
- US COGSA (US Carriage of Goods by Sea Act 1936).