Bugünkü yazımızla dış ticarette kullanılan belgeleri incelemeye “Air Waybill” “AWB” yani “Havayolu Taşıma Senedi” ile devam ediyoruz.
“Havayolu Taşıma Senedi,” isminden de anlaşılacağı gibi, hava limanından hava limanına yapılan nakliyelerde kullanılan bir taşıma belgesidir.
Günlük kullanımlarda, “Havayolu Taşıma Belgesi” veya “Havayolu Konşimentosu” gibi isimlerle de karşımıza çıkmaktadır.
Bugünkü yazımızın ilk bölümde havayolu taşıma senedinin tanımını yaptıktan sonra ikinci bölümde temel özellikleri üzerinde duracağız. Yazımızın son bölümünde ise havayolu taşıma senedi nasıl düzenlenir sorusuna örnek uygulama üzerinden cevap vereceğiz.
Yazının Başlıkları:
- Havayolu Taşıma Senedi “Air Waybill” Nedir? Özellikleri Nelerdir?
- Havayolu Taşıma Senedi Çeşitleri Nelerdir?
- Havayolu Taşıma Senedi Nasıl Doldurulur? Nasıl Düzenlenir?
- Havayolu Taşıma Senedi ile İlgili Akreditif Kuralları Nelerdir?
Havayolu Taşıma Senedi “Air Waybill” Nedir? Özellikleri Nelerdir?
Havayolu Taşıma Senedi, dış ticarette kullanılan diğer taşıma belgelerinde olduğu gibi malın nakliyeci tarafından teslim alındığını (receipt of goods), malların hangi noktalar arasında taşınacağını ve taşıma şartlarını belirtir (contract of carriage).
Havayolu Taşıma Senedi, tıpkı Karayolu Taşıma Senedi (CMR) gibi malların mülkiyetini temsil etmez ve emre düzenlenemez. Bu özellikleri ile Havayolu ve Karayolu Taşıma Senetleri konşimentolardan ayrılırlar.
Havayolu Taşıma Senedi Çeşitleri Nelerdir?
Havayolu taşıma senetleri temel olarak ikiye ayrılabilir.
Forwarder firmalar tarafından hazırlanan havayolu taşıma senetlerine “House Air Waybill” “HAWB“denilirken, havayolu firmaları tarafından doğrudan düzenlenen havayolu taşıma senetlerine ise “Master Air Waybill” “MAWB” denilmektedir.
Havayolu firmaları tarafından düzenlenen havayolu taşıma senetlerinin sağ üst köşesinde genellikle havayolunun logosu bulunmaktadır.
Havayolu Taşıma Senedi Nasıl Doldurulur? Nasıl Düzenlenir?
Kore Hava Yollarına ait Master Air Waybill örneği üzerinden havayolu taşıma senedi nasıl düzenlenir sorusunu aşağıda cevaplayalım.
Shipper’s Name and Address (Yükleyici Firma Ünvanı ve Adresi): Yükleyici firmaya ait ünvan, adres ve iletişim detayları yukarıdaki şekilde 2 numaralı alana yazılır.
Consignee’s Name and Address (Alıcı Firma Ünvanı ve Adresi): Yükleyici firmaya ait ünvan, adres ve iletişim detayları yukarıdaki şekilde 4 numaralı alana yazılır.
4 numaralı alana, akreditifli ödemelerde ve vesaik mukabili işlemlerde ithalatçının bankasının ünvanının yazılması gerekebilmektedir.
Airport of Departure (Kalkış Havalimanı): Taşımanın başlangıç havalimanı yani kalkış havalimanı yukarıdaki şekilde görülen 9 numaralı alana yazılmalıdır.
Bazı durumlarda buraya 3 haneli IATA hava alanı kodunun yazıldığı da görülmektedir. Örneğin İzmir Adnan Menderes Havalimanı yerine ADB, İstanbul Sabiha Gökçen Hava Limanı yerine SAW yazılması gibi.
Airport of Destination (Varış Havalimanı): Nihai taşımanın yapılacağı havalimanı yani varış havalimanı yukarıdaki şekilde görülen 18 numaralı alana yazılmalıdır.
Handling Information (Taşımaya İlişkin Bilgiler): Taşımaya ilişkin bazı bilgiler örnek konşimentoda yer alan 18 numaralı alana yazılabilmektedir.
Bu alana akreditifte yazılması istenilen akreditif numarası, uçuş tarihi, notify party gibi bilgiler de girilebilmektedir.
Number of Packages (Kap Adedi): Yüklemenin ambalaj miktarı 22’a numaralı alana yazılmalıdır.
Actual Gross Weight of the Packages (Brüt Ağırlık): Ürünlerin uçağa kabul edilmeden önce yapılan tartım neticesinde bulunan brüt ağırlığı 22b numaralı bölüme yazılmalıdır.
Chargeable Weight (Ücrete Tabi Ağırlık): Söz konusu yükleme için hacimsel ağırlık ile brüt ağırlığın karşılaştırması sonucunda bulunan; navlun fiyatlandırmasında uygulanacak ağırlık 22f bölümüne yazılır.
Nature and Quantity of Goods (Malın Cinsi ve Miktarı): Mal tanımı ve mal miktarına ilişkin veriler 22’i numaralı sütunun altına yazılır.
The signature of the carrier or its agent (Taşıyıcı veya acentesinin imzası): Her taşıma belgesinde olduğu gibi havayolu taşıma senedi de taşıyıcı veya acentesi tarafından imzalanmalıdır. Bu işlem örnek havayolu taşıma senedinin 30 numaralı alanında gösterilmelidir.
Havayolu Taşıma Senedi ile İlgili Akreditif Kuralları Nelerdir?
UCP 600 23. madde havayolu taşıma senedini düzenlemektedir.
a) Bir havayolu taşıma belgesi, nasıl adlandırılmış olursa olsun,
i. taşımacının ismini göstermeli ve,
taşımacı tarafından, veya
taşımacı adına ismi belirtilen bir acente tarafından, imzalanmalıdır.
Taşımacı veya acente tarafından atılan herhangi bir imza taşımacıya veya acenteye ait imza olarak tanımlanmalıdır.
Bir acente tarafından atılan herhangi bir imza o acentenin taşımacı adına imza attığını belirtmelidir.
ii. malların taşıma için kabul edildiğini belirtmelidir.
iii. düzenlenme tarihini belirtmelidir. Havayolu taşıma belgesi fiili yükleme tarihine ilişkin özel bir kayıt içermediği sürece düzenlenme tarihi yükleme tarihi olarak alınacaktır; özel bir kayıt varsa bu kayıtta belirtilen tarih yükleme tarihi olarak alınacaktır.
Uçuş/sefer numarası ve tarihine ilişkin belgede gözüken diğer herhangi bir bilgi yükleme tarihinin belirlenmesinde dikkate alınmayacaktır.
iv. akreditifte belirtilen kalkış ve varış hava limanlarını belirtmelidir.
v. akreditif tam takım orijinallerin ibrazını şart koşsa bile gönderene ait orijinal nüsha (original for consignor/shipper) olmalıdır.
vi. taşıma şartlarını içermeli veya taşıma şartlarını içeren başka bir kaynağa ilgi kurmalıdır. Taşıma şartlarının içeriği incelenmeyecektir.
b) Bu maddenin amaçlarına yönelik olarak aktarma, akreditifte belirtilen kalkış hava limanından akreditifte belirtilen varış hava limanına yapılan taşıma sırasında bir uçaktan boşaltma yapmak ve diğer bir uçağa tekrar yükleme yapmak anlamına gelir.
c) i. Taşımanın tamamının tek ve aynı havayolu taşıma belgesi kapsamında olması kaydıyla bir havayolu taşıma belgesi malların aktarma konusu yapılacağını veya yapılabileceğini belirtebilir.
ii. Akreditif aktarmayı yasaklasa bile aktarma yapılacağını veya yapılabileceğini belirten bir havayolu taşıma belgesi kabul edilir.