Uluslararası taşımacılıkta, ihracatçıların doğrudan gemi sahibi taşıyıcılarla değil de freight forwarder firmalarla çalışmayı tercih ettikleri durumlarda, taşıma belgesi olarak forwarder tarafından düzenlenen “House Bill of Lading” yani “Ara Konşimento” kullanılır.
Gerçek Taşıyıcı ve Freight Forwarder Farkı Nedir?
Uluslararası taşımacılıkta, sahip oldukları veya kiraladıkları taşıma araçları ile taşımacılık yapan firmalar actual carrier (gerçek taşıyıcı) olarak adlandırılmaktadırlar.
Örneğin, konteyner taşımacılığı yapan Maersk (A.P. Moller–Maersk Group) kendi sahip olduğu konteyner gemileri ile taşımacılık faaliyetlerinde bulunmaktadır.
Maersk, doğrudan hizmet vermiş olduğu müşterilerine, acenteleri vasıtası ile konşimento kesmektedir. Bu tip konşimentolarda shipper yani yükleyici firma doğrudan ihracatı yapan firma olmaktadır.
Bazı durumlarda ise ihracatçılar doğrudan Maersk gibi gemi sahipleri ile çalışmayı tercih etmemektedirler. Freight forwarder olarak isimlendirilen yük komisyoncuları ile taşıma sözleşmeleri yapmaktadırlar.
Yük komisyoncuları ise her hangi bir taşıma aracına sahip olmaksızın, komisyon üzerinden taşıma hizmeti veren firmalardır ve uluslararası taşımacılıkta contractual carrier (sözleşmeli taşıyıcı) olarak isimlendirilirler.
Freight Forwarder ile Çalışma Süreci Nasıl İşler?
Freight forwarder firmaların konşimento düzenleyebilmeleri için mutlaka yapacakları taşımayı gerçek bir taşıyıcıdan satın almış olmaları gerekmektedir.
Örneğin, İzmir Nemport Limanın’dan Almanya’nın Hamburg Limanı’na 1x40ft reefer container ile taze çipura filetosu ihracatı yapacağınızı varsayalım.
Yapacağımız taşımayı İstanbul’da bulunan ve Fiata üyesi olan bir freight forwarder aracılığı ile organize ettiğimizi düşünelim.
Freight forwarder firma, çalışmış olduğu taşıyıcılar ile iletişime geçip bizim için nakliye fiyatı araştırması yapacaktır.
Biz de ihracatçı firma olarak gerek bize verilen nakliye fiyatını inceleyip, gerekse de transit süre ve aktarma yapılıp yapılmayacağı gibi noktaları da göz önüne alarak, forwarder firmanın bize iletmiş olduğu tekliflerden bir tanesini seçeriz.
Yükleme gününde fabrikamızdan yaptığımız yükleme sonrasında malları taşıyıcıya teslim etmiş oluruz. Geminin yükleme limanından kalkışını müteakiben ise, çalışmış olduğumuz forwarder firma bize konşimentomuzu kesip göndermektedir.
Ara Konşimento (House B/L) ve Ana Konşimento (Master B/L) Farkları
Freight forwarder firmasının kendi matbu formuna, yine kendi firmasının taşıma sözleşmesi koşullarını içerecek şekilde basmış olduğu konşimentoya İngilizce “House Bill of Lading“, Türkçe ise “Ara Konşimento” veya “Forwarder Konşimentosu” denilmektedir.
Forwarder firmalar, düzenlemiş oldukları konşimentoları kendi namlarına imzalamaktadırlar. Taşıyıcı firmanın acentesi olmadıkları için taşıyıcı adına konşimento düzenleyemezler.
Daha önce de açıkladığım gibi, forwarder firmaların ihracatçılara konşimento düzenleyebilmeleri için mutlaka, taşımayı yapacak taşıyıcı firmalar ile bir taşıma sözleşmesi imzalamaları ve bunun sonucunda da taşıyıcı firmalardan kendi namlarına düzenlenmiş bir konşimento almaları gerekmektedir.
Taşıyıcı firmaların forwarder firmalara düzenlemiş oldukları konşimentoya ise İngilizce “Master Bill of Lading“, Türkçe ise “Ana Konşimento” denilmektedir.
Forwarder Konşimentonun Bankalarca İstenilmeme Sebebi ve FBL Çözümü
Forwarder firmaların düzenlemiş oldukları ara konşimentolar ana konşimento şartlarını yansıtacak şekilde düzenlenseler de, alıcılara (consignee) mallara ilişkin tam bir kontrol olanağı sunamadıkları için, özellikle akreditifli işlemlerde bankalar tarafından kabul edilen bir konşimento türü değildir.
Forwarder firmalar, birden fazla taşıma şeklinin kullanıldığı durumlarda, taşıyıcı gibi sorumluluk alarak kendi namlarına düzenleyebildikleri FBL (Negotiable FIATA Multimodal Transport Bill of Lading, Fiata Konşimentosu) düzenlemeyi tercih edebilmektedirler.
FBL’yi düzenleyen forwarder firmalar tüm yolculuk boyunca mallarda meydana gelebilecek hasarlardan, FBL şartlarının öngördüğü azami tutara kadar, sorumlu tutulmaktadırlar.
Forwarder Konşimentosu Örneği
Ara konşimento örneğine “Forwarder Konşimentosu Örneği” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
ÖZGÜR EKER (CDCS)
Akreditif Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri