Charter Party Bill of Lading biraz daha Türkçe bir tabir ile Charter Party Konşimento ihracat ve ithalat işlemlerinde kullanılan bir denizyolu taşıma belgesidir.
Daha önceki yazımızda denizyolunda kullanılan taşıma belgelerine konşimento denildiğini açıklamış ve konşimento çeşitleri üzerinde durmuştuk.
Charter parti konşimentosu dökme yüklemelerde kullanılan bir konşimento çeşidi olarak tanımlanabilir.
Yazının Başlıkları
Konteyner Taşımacılığı ve Dökme Yük Taşımacılığı
Konteyner Taşımacılığı
Günümüzde denizyolu ile yapılan mal taşımalarında iki tür gemi kullanılmaktadır: Konteyner gemileri ve dökme yük gemileri.
Konteyner gemileri ile genellikle son tüketiciler için üretilmiş olan sanayi ve gıda ürünleri taşınmaktadır.
Ev aletleri, beyaz eşyalar, makinalar, tekstil ürünleri, ev eşyaları, ilaçlar gibi aklınıza gelebilecek hemen hemen tüm sanayi ürünleri standart 20ft ve 40ft olarak isimlendirilen konteynerler vasıtası ile taşınmaktadır.
Hassas bir sıcaklık kontrolü gerektiren bozulabilir gıda maddeleri ise reefer konteynerlerde taşınırken, kimyasallar ve sıvı yağlar gibi tehlikeli maddeler ise tank konteynerler kullanılarak taşınmaktadır.
Konteyner gemileri belirli hatlar boyunca düzenli seferler yapan gemilerdir. Konteyner gemileri ile yapılan taşımalarda hat konşimentoları kullanılmakta olup, bu tip konşimentolar taşıyıcıların acenteleri veya forwarder firmalar tarafından düzenlenmektedir.
Dökme Yük Taşımacılığı
Fabrikaların veya enerji tesislerinin kullanmış oldukları büyük tonajlı ham maddeler ise genellikle dökme yük gemileri ile taşınmaktadır.
Örneğin;
- 4000 metrik tonluk hurda metal taşıması
- 5000 metrik tonluk ham ayçiçek yağı taşıması
- 10.000 metrik tonluk kömür taşımasında olduğu gibi.
Dökme yüklerin, konteyner taşımacılığında olduğu gibi düzenli sefer yapan gemilerle taşınması olanaklı değildir. Bu yüzden dökme yük taşımacılığı yapmak isteyen taşıyıcılar gemi kiralama yoluna gitmekte, kiralamış oldukları bu gemiler ile dökme yükleri taşımaktadırlar.
Charter Party ve Charter Party Bill of Lading
Denizcilik literatüründe gemi kiralama işlemine “Charter Party” ve bu şekilde kiralık gemiler vasıtasıyla yapılan taşımalarda kullanılan konşimentolara da “Charter Party Bill of Lading” denilmektedir.
Daha önce de açıklamış olduğumuz gibi charter parti konşimentolar ekseriyetle dökme yüklerin taşınmasında kullanılmaktadır.
Charter Party Bill of Lading Örneği
Gemi kiralama yoluyla yapılan taşımacılık esasen dış ticaretin en ihtilaflı alanlarından birisini oluşturmaktadır. İhtilafların en aza indirilmesi ve olabildiğince standart dokümanlar kullanılması için BIMCO tarafından düzenlenen konşimentoların kullanılması faydalı olacaktır.
Aşağıdaki linkten BIMCO tarafından düzenlenmiş olan charter parti konşimento örneğine ulaşabilirsiniz.
Charter Party Bill of Lading Örneği Congenbill 2022
Akreditif İşlemlerinde Charter Party Konşimento Kullanımı
Akreditif kuralları düzenli hat konşimentoları ile charter party konşimentolar arasında kesin bir ayrım yapmıştır. Düzenli hat konşimentosu talebi olan bir akreditifte charter party konşimentosu ibraz etmek rezerv sebebidir.
Akreditif kuralları charter party konşimentoyu 22. madde altında ele almaktadır. Buna göre charter party konşimento:
a) Bir charter party’ye tabi olduğuna ilişkin bir kayıt/belirti içeren bir konşimento (charter party konşimento), nasıl adlandırılmış olursa olsun,
i. kaptan veya kaptan adına ismi belirtilen bir acente tarafından, veya
gemi sahibi veya gemi sahibi adına ismi belirtilen bir acente tarafından, veya
kiralayan (charterer) veya kiralayan adına ismi belirtilen bir acente tarafından imzalanmalıdır.
Kaptan, gemi sahibi, kiralayan veya acente tarafından atılan herhangi bir imza kaptana, gemi sahibine, kiralayana veya acenteye ait imza olarak tanımlanmalıdır.
Bir acente tarafından atılan herhangi bir imza o acentenin kaptan, gemi sahibi veya kiralayan adına imza attığını belirtmelidir.
Gemi sahibi veya kiralayan adına imza atan bir acente gemi sahibinin veya kiralayanın ismini belirtmelidir.
ii. malların akreditifte belirtilen yükleme limanında ismi belirtilen bir gemiye yüklendiğini belirtmelidir. Bu eylem,
matbu bir kayıtla gösterilebilir, veya
malların gemiye yüklendiği tarihi belirten bir yükleme kaydıyla (on board notation) gösterilebilir.
Charter party konşimento yükleme tarihini belirten bir yükleme kaydı içermediği sürece belgenin düzenlenme tarihi yükleme tarihi olarak alınacaktır. Yükleme kaydı varsa bu kayıtta belirtilen tarih yükleme tarihi olarak alınacaktır.
iii. akreditifte belirtilen yükleme limanından akreditifte belirtilen boşaltma limanına yapılan sevkiyatı göstermelidir. Boşaltma limanı akreditifte belirtildiği biçimde bir saha veya coğrafi bölge olarak da gösterilebilir.
iv. tek asıl (orijinal) charter party konşimento olmalı veya birden fazla orijinal düzenlenmişse belgede belirtildiği gibi tam takım olmalıdır.
b) Bir banka, akreditif şartları gereği ibrazı istense bile charter party sözleşmelerini incelemeyecektir.