Akreditif, şartlı bir ödeme yöntemidir. Amir banka, akreditif bedelini lehtara yalnızca uygun ibraz karşılığında ödemekle yükümlüdür.
Amir banka ibrazın uygun olmadığını, yani belgelerin rezerv içerdiğini tespit ederse; rezervlerin kaldırılması için akreditif amirine başvurmaktadır.
Eğer akreditif amiri rezervli belgeleri kabul ederse; amir banka akreditif tutarından rezerv komisyonunu (discrepancy fee) düşerek akreditif bedelini lehtara ödemektedir.
Bugünkü yazımızda görevli banka tarafından belgelerde rezerv bulanması ve ibraz süresi içerisinde rezervlerin düzeltilememesi durumunda; belgelerdeki rezervlerin amir tarafından kabul edilmesi amacıyla amir bankaya gönderilmesi işlemine ait kavramları açıklayacağız.
Approval Basis Nedir?
Approval basis, akreditif altında görevli bankaya rezervli belgeler ibraz edilmesi durumunda; görevli bankanın, lehtarın talebi ve onayıyla, rezervlerin kaldırılması ve belgelerin kabulü amacıyla söz konusu evrakı amir bankaya göndermesi işlemidir.
Rezervli olarak amir bankaya gönderilen belgelerde ödeme ancak amirin rezervleri kaldırmasıyla mümkün olmaktadır.
Collection Basis Nedir?
Collection basis; akreditif lehtarının, rezervli belgeleri amir bankaya vesaik mukabili kuralları çerçevesinde (URC 522) işlem görecek şekilde göndermeyi tercih ettiği durumu ifade etmek için kullanılan bir terim olarak karşımıza çıkar.
ICC Neden Collection Basis İfadesinin Kullanılmasını Tavsiye Etmiyor?
ICC Bankacılık Komisyonu “Collection Basis” ile ilgili olarak sorulan bir soruya verdiği cevapta; rezervli belgelerin amir bankaya gönderilirken “collection” ibaresinin kullanılmaması gerektiğini vurgulamıştır. (Official Opinion R537 / TA77)
ICC’ye göre “collection” ibaresi akreditif altında yapılan işlemlerde kavram kargaşası yaratma riski taşımaktadır, çünkü amir bankanın “collection” ibaresi taşıyan bir talimatı işleme alırken akreditif kuralları yerine vesaik mukabili kurallarını kullanma olasılığını ortaya çıkarmaktadır.
ICC ise akreditif altında işlemlerin akreditif kuralları çerçevesinde işlem görmesini önermektedir.
Gerçekten de amir bankalar herhangi bir sıkıntı ile karşılaşmamak adına akreditif kurallarında yazdığı şekilde belgeleri incelemeli ve rezerv bildirimini kendilerine tanınan süre içinde yapmalıdırlar.
Approval Basis ile görevli bankadan amir bankaya bildirilen rezervler amir bankanın belge inceleme ve rezerv bildirme sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.
Aynı şekilde collection basis ile gönderilen belgelerde de sonradan yaşanacak bir ihtilafı önlemek amacıyla amir bankanın rezerv bildirimi yapması kendi açısından faydalı olacaktır.
Türkiye’de Rezervli Belgelerin Amir Bankaya Bildirilme Uygulaması Nasıl Yürüyor?
Türkiye’deki bankalar genellikle teyit eklemedikleri akreditif altında ödeme veya iştira yükümlülüğüne girmedikleri için belge incelemesi yapmamaktadırlar.
Yine ilave ücret alarak sorumluluk almaksızın belge incelemesi yaptıkları durumda da belgelerde rezerv tespit etmeleri hainde, bu rezervleri amir bankaya bildirmemekte ve amir bankanın kendi yapacağı inceleme sonucunda rezervleri bulmasını beklemektedirler.
ÖZGÜR EKER (CDCS)
Akreditif Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri