Bugünkü yazımızda akreditif işlemlerinde yer alan bankaları ve bu bankaların görev ve sorumluluklarını sizlere açıklamaya çalışacağım.
Akreditif işlemleri UCP 600 kurallarına göre bankalar aracılığı ile uygulanmakta olduğu için bankaların görev ve sorumluluklarının bilinmesi sağlıklı akreditif işlemleri yürütebilmek açısından önemlidir.
Yazı Başlıkları
Amir Banka:
Akreditifli ödemelerde amir banka (issuing bank), akreditifi açan bankadır.
Amir banka, akreditif şartlarına uyulması ve gerekli olan akreditif belgelerinin zamanında ve istenilen şartlara uygun biçimde yine akreditifte belirlenen yerde ibrazı koşulu ile akreditif lehtarına karşı geri dönülemez bir ödeme sorumluluğu taşıyan bankadır.
Amir bankanın geri dönülemez ödeme sorumluluğu lehtar, amir ve bankalar arasındaki diğer sözleşmelerden bağımsız olarak ele alınmalıdır. Amir banka, lehtar ile amir arasındaki herhangi bir sözleşmeden kaynaklanan nedenlerden ötürü ödeme yükümlülüğünden feragat edemez.
Akreditif bir kez açıldığında, gerekli şartların yerine getirilmesi ile amir bankanın geri dönülemez bir ödeme sorumluluğunu taşıyacağı için amir bankalar kendileri için gerekli güvenceleri almadan akreditif açmazlar.
İhbar Bankası:
Akreditifli ödemelerde akreditifi açan banka ile lehtar çoğunlukla farklı ülkelerde bulunmaktadır.
Bu yüzden amir banka ihracatçının ülkesinde bulunan ve açılmış olan akreditifi ihracatçıya ihbar edebilecek bir bankanın hizmetlerinden faydalanmak isteyebilir.
Amir bankadan aldığı akreditif mesajını akreditif lehtarına ileten bu bankaya ihbar bankası denilmektedir.
İhbar bankasının asıl görevi, akreditif lehtarına lehine akreditif açıldığını ve açılmış olan akreditifin şartlarının neler olduğunu iletmekten ibarettir.
İhbar bankası, yalnızca kendisine iletilmiş olan akreditifi lehtara ihbar etmekle yetinmesi durumunda ödeme ile ilgili hiçbir yükümlülük altına girmemektedir.
Teyit Bankası:
Akreditif açıldığı andan itibaren amir bankanın geri dönülemez ödeme yükümlülüğünü barındırmaktadır.
Bir başka ifade ile amir banka lehtara uygun ibrazı karşılayacağı garantisini vermektedir.
Eğer lehtar bu ödeme güvencesinin kendisi için çeşitli nedenlerden ötürü yeterli bir ödeme garantisi sağlamadığını düşünürse, amir bankaya ilave olarak bir başka bankanın daha açılmış olan akreditife ödeme garantisi vermesini isteyebilir.
Teyit bankası, amir banka ile birlikte akreditifte ödeme sorumluluğu taşıyan ikinci banka olarak tanımlanmaktadır.
Teyit bankası ihbar bankası olabileceği gibi diğer bir başka banka da olabilmektedir. Teyit bankası, aynı amir banka gibi kendisine yapılan uygun ibrazı sonucunda, akreditif şartlarında belirtilmiş olan ödeme yükümlülüğünü yerine getirmekle mükelleftir.
Teyit bankasının sorumluluğu da amir bankasının sorumluluğu gibi geri dönülemez niteliktedir. Fakat teyit bankasının sorumluluğu amir bankasından farklı olarak, akreditife teyidini eklediği andan itibaren başlamaktadır.
Görevli Banka:
Görevli banka, akreditifin kullanımda olduğu banka veya herhangi bir banka nezdinde kullanılır biçimde açılmış bir akreditifte herhangi bir banka anlamına gelir; denilerek tanımlanmıştır.
Görevli bankanın İngilizce’si ise Nominated Bank’dır.
Bu üç bankaya ilave olarak iştira bankası, rambursman bankası ve devir bankası da akreditifli işlemlerde karşılaşılan diğer banka türleridir.