Akreditif (LC), özellikle ihracatçılar için ödeme güvencesi sağlayan temel bir dış ticaret aracıdır. Ancak geri dönülemez bir akreditif mevcutken, alıcının (ithalatçının) sevkiyat yapılmadan siparişi iptal etmek istemesi gibi durumlar yaşanabilir.
Bu senaryoda akıllara gelen soru şudur: İhracatçı bankadan ödeme alabilir mi?
Akreditifin Bağımsızlığı ve Geri Dönülemez Niteliği
Bu sorunun yanıtı akreditifin temel prensiplerinde gizlidir. Akreditif, dayanağı olan ticari sözleşmeden tamamen bağımsız bir banka taahhüdüdür. Geri dönülemez akreditifler, tüm tarafların rızası olmadan tek taraflı iptal edilemez. Alıcının siparişi iptal etme talebi, bankanın akreditif altındaki ödeme taahhüdünü kendiliğinden sonlandırmaz.
Ödeme İçin Kritik Şart: Belge İbrazı
Ancak akreditifte ödeme almanın temel şartı, ihracatçının akreditifte talep edilen tüm belgeleri süresi içinde bankaya eksiksiz ve uygun sunmasıdır. En kritik belge genellikle sevkiyatın gerçekleştiğini kanıtlayan bir taşıma belgesidir.
Sevkiyat Olmazsa Ödeme Olur mu?
Şayet sevkiyat yapılmadıysa, ihracatçı akreditif gereği zorunlu olan taşıma belgesi gibi sevkiyata bağlı belgeleri bankaya sunamayacaktır. Akreditif hukuken iptal olmasa bile, gerekli belgeler ibraz edilemediği için bankanın ödeme yapma yükümlülüğü doğmayacaktır. Akreditif, belgeler süresi içinde sunulmadığında kendiliğinden geçerliliğini yitirir.
Ticari Sözleşme Akreditiften Ayrıdır
Sonuç olarak, sevkiyat yapılmadan ve dolayısıyla gerekli belgeler ibraz edilemeden akreditiften ödeme almak mümkün değildir. Alıcının sipariş iptali konusu, akreditiften bağımsız olarak, taraflar arasındaki ticari sözleşme çerçevesinde değerlendirilmelidir.
İhracatçılar İçin Büyük Risk: Haksız Rezerv
Akreditiflerdeki bir diğer önemli risk, haksız rezervdir. Bu, amir bankanın, ihracatçı tarafından ibraz edilen belgelerde, akreditif kurallarına aykırı şekilde uygunsuzluk bulması durumudur. Böyle bir durumda haksız rezerv ihracatçılar açısından büyük bir risk oluşturur. İthalatçı, bankasından akreditifte rezerv bulmasını isteyebilir veya bulunmuş önemsiz sayılabilecek rezervlere kabul vermeyebilir.
ÖZGÜR EKER (CDCS)
Akreditif Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri