Uluslararası ticaretteki ürün çeşitliliğinin ve işlem hacminin büyüklüğü, gümrük süreçlerinin hatasız ve hızlı yürütülmesi bir metodolojiye bağlı olarak ürün sınıflamasını zorunlu hale getirmektedir.
On binlerle ifade edilen farklı ürünün takip edilebilmesi, gümrüklerden geçerken eşyaların tabii olacakları gümrük kurallarının hiçbir anlaşmazlığa yer verilmeksizin saptanabilmesi uluslararası standart kodlama sisteminin kullanılması ile mümkün olmaktadır.
Söz konusu gümrük kodlama sistemine İngilizce olarak Harmonized Commodity Description and Coding System denilmektedir. Bu ürün kodlama sisteminin Türkçe karşılığı ise Armonize Sistem’dir.
Armonize Sistemde her bir ürüne karşılık gelen koda İngilizce HS Code denilmektedir. HS Code’un Türkçe karşılığı ise GTİP olup tam açılımı Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu’dur.
Bugünkü yazımızda GTİP numarası açıklayacağız.
GTİP Nedir?
GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu), uluslararası ticarette eşyaların tanımlanmasını ve sınıflandırılmasını sağlayan 12 haneli bir kod sistemidir ve Türkiye’nin gümrük mevzuatının temel taşlarından birini oluşturur.
Bu kodlama sistemi, ithalat ve ihracata konu olan her bir ürün için benzersiz bir kimlik numarası atayarak, ilgili gümrük vergilerinin doğru bir şekilde hesaplanmasını, ticaret politikası önlemlerinin (gözetim, kota, anti-damping vb.) etkin bir şekilde uygulanmasını, dış ticaret istatistiklerinin sağlıklı bir şekilde derlenmesini ve genel olarak gümrük işlemlerinin standartlaşmasını ve hızlanmasını sağlar.
Dolayısıyla GTİP, hem devletin ticareti etkin bir şekilde düzenleyip denetlemesi hem de tacirlerin yasal yükümlülüklerini doğru bir şekilde yerine getirebilmesi için vazgeçilmez bir araçtır.
Türkiye’de kullanılmakta olan 12 rakamlı GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) uygulaması kaynağını Dünya Gümrük Örgütü’nün standart hale getirmiş olduğu Armonize Sistem’den almaktadır.
Armonize Sistem (Harmonized Commodity Description and Coding System)
Dünya Gümrük Örgütü’ne bağlı 200’den fazla ülkede kullanılmakta olan ürün kodlama sistemine Harmonized Commodity Description and Coding System (Armonize Sistem) denilmektedir.
Armonize sistemin kullanım amaçları şunlardır:
- Gümrük Vergileri tespitinde
- Uluslararası ticaret istatistiklerinin tutulmasında
- Menşe kurallarının saptanmasında
- Yerel vergilerin tespit edilip toplanmasında
- Ticaret müzakerelerinde( Dünya Ticaret Örgütü toplantılarında)
- Nakliye vergileri ve istatistikleri için
- Dış ticareti kontrollere bağlı ürünlerin izlenmesinde( atıklar, ozon tabakasına zarar veren kimyasallar vb..)
12 Haneli GTİP Kodlarının Açılımı Neye Göre Yapılmaktadır?
GTİP 12 haneden oluşan bir koddur.
Armonize sistemin ilk 6 hanesi tüm Dünya’da standart olarak kullanılmakta ve üye ülkelerin bu ilk 6 rakamda herhangi bir değişiklik yapmalarına izin verilmemektedir.
Türkiye’nin kullanmış olduğu 12 haneli GTİP numarası ise ilk 6 rakamını Armonize Sistem’den alırken diğer eklenen rakamların açılımı ise aşağıdaki gibidir.
Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu kodlarının ilk 6 rakamı Dünya Gümrük Örgütü’ne üye tüm ülkelerce kullanılan Armonize Sistem (Harmonized System-HS) Nomanklatür kodunu, 7-8 inci rakamlar Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılan Kombine Nomanklatür (Combined Nomenclature-CN) kodunu, 9-10 uncu rakamlar Türkiye’ye has farklı vergi uygulamaları nedeniyle açılan pozisyonları gösteren kodları, ve 11-12 inci rakamlar ise istatistik kodlarını göstermek için kullanılmaktadır.
12 basamaklı bir GTİP, basamakları itibarıyla şöyle adlandırılır:
— (2 basamak) Fasıl Numarası
–.– –(4 basamak) Pozisyon Numarası
—-.– –(6 basamak) Armonize Sistem Kodu (Alt Pozisyon Numarası)
—-.–.– –(8 basamak) Avrupa Birliğine Ait Kod
—-.–.–.– –(10 basamak) Milli Alt Açılım Kodu
—-.–.–.–.— (12 basamak) İstatistiki Açılım Kodu
ÖZGÜR EKER (CDCS)
Akreditif Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri